Polskie prawo przewiduje możliwość prowadzenia jachtu bez patentu. Nie oznacza to jednak, że można wejść na pokład każdej jednostki na dowolnym akwenie i beztrosko popłynąć w rejs. Z uwagi na bezpieczeństwo żeglowanie bez uprawnień obwarowane jest pewnymi zastrzeżeniami. Poniżej prezentujemy najistotniejsze informacje na ten temat.
Spis treści
Łódka bez patentu – zasady
Zgodnie z polskimi przepisami nie trzeba posiadać patentu do prowadzenia następujących typów łodzi:
- łodzi motorowych o mocy silnika do 10 kW,
- barek turystycznych mających maksymalnie 13 metrów długości i moc silnika nie większą, niż 75 kW z prędkością ograniczoną konstrukcyjnie do 15 km/h.
Warto pamiętać, że mimo iż wszystkie opisane powyżej jednostki są stosunkowo powolne, a poruszanie się nimi nie wymaga posiadania uprawnień, należy podchodzić do kwestii pływania nimi z ostrożnością i odpowiedzialnością.
Motorówka bez patentu
Na łodzi (zarówno żaglowej, jak i motorowej) mamy do czynienia z bardzo dużymi siłami i sporą masą, a ponadto pływając po zatłoczonych akwenach, jesteśmy zobowiązani do zachowania zasad bezpieczeństwa, prawa drogi itp. Nie mając żadnej wiedzy na te tematy, prosimy się o kłopoty, a przy tym narażamy na zbędne koszty. Zarówno jeżeli chodzi o jacht motorowy (pływanie motorówką), jak i jacht żaglowy – posiadanie patentu jest jak najbardziej wskazane.
Co nam da patent żeglarski?
Skoro można żeglować bez niego, to może nie warto zawracać sobie głowy egzaminami i nauką? Teoretycznie nie warto – w praktyce jednak wygląda to inaczej. Pływanie bez uprawnień można porównać do poruszania się rowerem: da się nim wyjechać na ulicę i nie potrzeba do tego prawa jazdy (ale znajomość zasad ruchu drogowego jest już konieczna). Chcąc jednak kierować samochodem i przemieszczać się bezpiecznie nie tylko po osiedlowej dróżce, ale po autostradzie, trzeba mieć: wiedzę, umiejętności i stosowny dokument.
Dlatego właśnie zdecydowana większość osób, które choć raz postawiły stopę na pokładzie i odbyły rejs bez patentu, zapisuje się później na kurs i zdobywa uprawnienia żeglarskie lub motorowodne.
Jak zdobyć patent?
Pragnąc zdobyć uprawnienia, trzeba zdać egzamin państwowy przeprowadzany przez tzw. Podmioty Upoważnione (z reguły w ramach ośrodków prowadzących szkolenia żeglarskie i motorowodne). Te kwestie reguluje ustawa z 21 grudnia 2000 roku o żegludze śródlądowej oraz Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z 9 kwietnia 2013 roku w sprawie uprawiania turystyki wodnej.
Patenty żeglarskie wydawane są przez Polski Związek Żeglarski, a motorowodne — przez Polski Związek Motorowodny i Narciarstwa Wodnego. Przed przystąpieniem do egzaminu nie ma konieczności odbywania kursu przygotowawczego, jednak warto zdecydować się na udział w takim szkoleniu.
Dzięki niemu można odnieść wiele korzyści – na przykład:
- szybko opanować wiedzę teoretyczną i praktyczną,
- zwiększyć swoje szanse na pomyślne zdanie egzaminu,
- nabyć biegłości w kierowaniu łodzią,
- opanować zasady bezpieczeństwa,
- zdobyć nowe kontakty w świecie wodniaków.
Który patent warto mieć?
Wiele zależy od tego, czym i na jakich akwenach zamierzamy pływać. Trzeba pamiętać, że w Polsce funkcjonują trzy poziomy uprawnień.
W kwestii żeglarstwa są to:
- patent żeglarza jachtowego – mimo iż można z nim pływać po morzu pod pewnymi ograniczeniami, jest on przydatny głównie na wodach śródlądowych — np. na Mazurach,
- patent jachtowego sternika morskiego – pozwalający na prowadzenie jachtów (żaglowych i motorowych) do 18m po wodach morskich.
- patent kapitana jachtowego – z tym dokumentem można prowadzić każdy jacht po dowolnych wodach, jednak zdobycie go wymaga dużego stażu morskiego.
Wśród patentów motorowodnych wyróżniamy:
- sternika motorowodnego – najniższy poziom uprawnień, przydatny głównie na wodach śródlądowych,
- motorowodny sternik morski – odpowiednik jachtowego sternika morskiego, ale dla łodzi motorowych,
- kapitan motorowodny – pozwalający na prowadzenie jachtów motorowych bez ograniczeń.
Najbardziej uniwersalnym z opisanych powyżej typów uprawnień jest jachtowy sternik morski. Mając taki dokument, można prowadzić właściwie każdą czarterową jednostkę po popularnych wakacyjnych akwenach. Dodatkowo, na bazie porozumienia między związkami posiadając patent JSM można uzyskać patent MSM bez potrzeby egzaminu.
Podsumowując, żeglowanie bez patentu jest możliwe, ale jeśli chcemy poznać prawdziwe oblicze żeglarstwa, a przede wszystkim opanować sztukę prowadzenia jachtu lub łodzi motorowej, warto odbyć kurs żeglarski i zdobyć uprawnienia pozwalające na prowadzenie większych jednostek, na większych akwenach.
